دامنه حرکتی مفصل به مسافتی که یک مفصل می تواند حرکت کند و جهت حرکت آن اشاره دارد. دامنه‌های حرکتی ثابتی وجود دارند که پزشکان برای مفاصل مختلف بدن طبیعی می دانند.
به عنوان مثال، در یک مطالعه مشخص شد که یک زانوی سالم باید در حالت ایده آل قادر به خم شدن بین 133 تا 153 درجه باشد. و یک زانوی سالم همچنین باید بتواند طوری کشیده شود که کاملاً صاف باشد.
کاهش دامنه حرکتی نرمال در هر یک از مفاصل، محدودیت دامنه حرکتی نامیده می شود. محدوده و دامنه حرکتی مفصل به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می یابد، اما می تواند در شرایط مختلف نیز رخ دهد.
برخی تمرینات ممکن است برای بهبود و حفظ انعطاف پذیری مفاصل مفید باشد.
چه چیزی باعث محدودیت دامنه حرکتی در مفاصل می شود؟
شرایط پزشکی
شرایط پزشکی مرتبط با محدودیت دامنه حرکتی در مفاصل عبارتند از:
- اسپوندیلیت آنکیلوزان، نوعی آرتریت است که عمدتا ستون فقرات را درگیر می کند
- استئوآرتریت، که شایع ترین نوع آرتریت مربوط به سن بالا و ساییدگی مفاصل است
- روماتیسم مفصلی، یک نوع خود ایمنی از آرتریت ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به مفاصل
- روماتیسم مفصلی نوجوانان، که یک نوع خود ایمنی از آرتریت است که در کودکان زیر 16 سال رخ می دهد
- فلج مغزی، که گروهی از اختلالات عصبی است که باعث فلج عضلات و از دست دادن کنترل بدن می شود
- بیماری لگ کالو پرتس، که نوعی اختلال است که باعث می شود قسمت بالای استخوان ران به دلیل عدم جریان خون در مفصل از بین برود
- سپسیس مفصل ران و سایر مفاصل، که یک عفونت باکتریایی مفاصل است
- نوعی شکل مادرزادی تورتیکولیس، که با سفتی گردن و اسپاسم عضلانی همراه است
- سفلیس، نوعی عفونت مقاربتی
علل دیگر
سایر علل محدودیت دامنه حرکتی عبارتند از:
- التهاب بافتهای نرم اطراف مفصل یا ورم مفصل
- سفتی عضلات
- درد
- دررفتگی مفصل
- شکستگی آرنج
- شکستگی در سایر نواحی بدن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در مورد هرگونه کاهش در محدوده طبیعی حرکت مفاصل خود به پزشک مراجعه کنید. اگر نمی توانید یک یا چند مفصل را کاملاً صاف یا خم کنید یا اگر در حرکت دادن یک مفصل خاص مشکل دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
مردم همیشه از دامنه حرکتی محدود خود آگاه نیستند. ممکن است به دلیل نامربوطی به پزشک مراجعه کنید و متوجه شوید که در یک یا چند مفاصل خود نیز دچار کم تحرکی هستید.
محدودیت دامنه حرکتی چه عوارضی دارد؟
در برخی موارد، موقعیت مفصل ممکن است برای همیشه ثابت شود. این بدان معناست که دیگر نمی توانید مفصل را از نقطه مشخصی عبور دهید. این عارضه به عنوان تغییر شکل های انقباضی شناخته می شوند. شرایط مرتبط با این عارضه عبارتند از:
- فلج مغزی (CP)
- دیستروفی عضلانی، که یک بیماری ارثی است که شامل ضعف عضلانی می شود
- ان انقباض دوپویترن، که ضخیم شدن لایه بافتی زیر پوست دست و مچ است
- انقباض ولکمان، که به دلیل عدم جریان خون در ساعد است، باعث کوتاه شدن ماهیچه های بازو می شود
چگونه می توانیم از محدودیت دامنه حرکتی جلوگیری کنیم؟
تمرینات حرکتی به طور خاص انعطاف پذیری مفصل را هدف قرار می دهند. شما می توانید طیف وسیعی از حرکات را با فیزیوتراپ انجام دهید. پزشک یا فیزیوتراپیست شما همچنین می تواند تمریناتی را که می توانید به راحتی در خانه انجام دهید به شما بگوید.
این موارد می توانند به شما در حفظ یا بهبود انعطاف پذیری مفصل کمک کنند، که باعث آزادی کلی و سهولت در حرکت می شود.
سه دسته کلی از انواع تمرینات حرکتی وجود دارد: فعال، کمکی فعال و غیرفعال.
شما می توانید تمرینات فعال را بدون کمک شخص دیگری انجام دهید.
تمرینات کمکی فعال متکی به تلاش شما و تلاش شخص دیگری است. این شخص دیگر اغلب فیزیوتراپیست است. این تمرینات زمانی مفید است که خم شدن یا کشیدن مفصل به تنهایی دردناک باشد.
تمرینات غیر فعال کاملاً متکی به تلاش فیزیوتراپ یا فرد دیگر است.
این تمرینات معمولاً زمانی انجام می شوند که فردی که تحت درمان قرار دارد از نظر جسمی قادر به انجام حرکت به تنهایی نیست.
تمرینات محدوده حرکتی می تواند انعطاف پذیری و سهولت حرکت شما را تا حد زیادی افزایش دهد. با این حال، همیشه قبل از تلاش برای انجام یک سری حرکات برای اولین بار، با پزشک خود صحبت کنید.
حفظ هماهنگی و فرم مناسب برای اطمینان از آسیب نرساندن به خود ضروری است.
